دلیل اختلالات روز دوشنبه 4 اکتبر Facebook، Instagram و WhatsApp چه بود؟

فکر می‌کردیم فیسبوک نمی‌تونه خراب بشه. اما شد!

وشنبه 4 اکتبر 2021، شبکه‌های اجتماعی یکباره و به سرعت آتش گرفتند و توجه مهندسان فناوری اطلاعات و ارتباطات را به یک اتفاق عجیب جلب کردند. در واقع فیسبوک و سرویس‌های وابسته به آن واتس‌اپ و اینستاگرام از کار افتادند. گویی شخصی "کابل‌ها" را به یکباره از مراکز داده آن‌ها بیرون کشیده و آنها را از اینترنت قطع کرده بود.

چنین چیزی چطور ممکن است؟!

وقفه‌های روز دوشنبه 12 مهر 1400 در فیس‌بوک ، واتس‌اپ و اینستاگرام به دلیل مشکلی در سیستم DNS این شرکت رخ داد که نسبتاً ناشناخته - حداقل برای توده مردم - اما جزء مهم اینترنت است.

پروتکل اصلی اینترنت، IP است. IP آدرس منحصر به فرد هر دستگاه در شبکه اینترنت است اما از آنجایی که استفاده از IP چندان ساده نیست برای سهولت بیشتر از DNS استفاده می‌شود که مانند یک دفترچه تلفن عمل می‌کند. DNS به شما این امکان را می‌دهد که به جای ورود آدرس IP فیسبوک، نام دامنه آن را Facebook.com وارد کنید و به سمت سرورهای او هدایت شوید.

روز دوشنبه، یک مشکل فنی مربوط به DNS Record های فیسبوک باعث از دسترس خارج شدن این وب‌سایت شد. زمانی که خطایی در DNS اتفاق می‌افتد، ظاهراً تنها دسترسی به وب‌سایت مربوطه با مشکل مواجه می‌شود اما مشکل فنی روز دوشنبه کل اکوسیستم فیسبوک را فلج کرد

تنها دقایقی بعد از ایجاد اختلال هجمه اطلاعات مربوط به این اتفاق در شبکه‌های اجتماعی دیگر به خصوص توییتر به جریان درآمد. از توییت کارکنان فیسبوک متوجه شدیم که نه تنها پلتفرم اصلی فیسبوک از دسترس خارج شده بلکه بسیاری از سیستم‌های داخلی و اپلیکیشن‌های وابسته به فیسبوک هم دچار اختلال شده‌اند بطوری که دسترسی به ایمیل سازمانی کارکنان نیز مقدور نیست و کارکنان برای برقراری ارتباط با یکدیگر هم دچار مشکل شده‌اند. اما مشکل به اینجا ختم نشد. خبرها حاکی از آن بود که برخی کارکنان در دفاتر کالیفرنیا، Menlo Park و...  برای ورود به شرکت و محل کار خود نیز دچار مشکل شده‌اند و سیستم تشخیص هویت آن‌ها از کار افتاده است.

بنابراین پس از بررسی بیشتر به نظر می‌رسید مشکل به وجود آماده ریشه در BGP یا Border Gateway Protocol داشته. اگر DNS دفترچه تلفن اینترنت است، BGP مانند خدمات مخابرات آن است. هنگامی که یک کاربر داده‌ای را در اینترنت وارد می‌کند، این داده‌ها مانند یک بسته در شبکه اینترنت توسط BGP بهترین مسیرهای موجود را برای سفر خود پیدا می‌کنند. در شبکه اینترنت روترها(مسیریاب‌های) بزرگی قرار دارند که بدون BGP نمی‌دانند چکار کنند و اینترنت کار نمی‌کند.

به گفته جان گراهام کامینگ، مدیر ارشد فناوری Cloudflare Inc، در توییتر، دقایقی قبل از از دسترس خارج شدن فیسبوک، تغییرات بی‌شماری در BGP فیسبوک رخ داده است. وب‌سایت Cloudflare با انتشار یک مطلب اختصاصی در این خصوص کلیه جزییات مربوط به این تغییرات را منتشر کرد.اگر به اطلاعات تخصصی بیشتری درباره این موضوع علاقه دارید می‌تونید این مطلب را تحت عنوان Understanding How Facebook Disappeared from the Internet  مطالعه کنید.

اگر چه مدیر تکنولوژی فیسبوک بطور رسمی در اکانت توییتر خود و همچنین وبلاگ مهندسین فیسبوک بابت اختلال روز دوشنبه عذرخواهی کرد اما علیرغم فاش شدن علت این اختلال، هنوز شرکت فیسبوک درباره علت تغییرات بی‌شمار در BGP routeهای خود توضیحاتی ارائه نکرده است.

همانطور که می‌دانید پس از گذشت چند ساعت همه چیز به روال قبل بازگشت، اما رویدادهای روز دوشنبه یک یادآوری بود برای اینکه فراموش نکنیم اینترنت یک سیستم بسیار پیچیده و وابسته به هم است. به معنای واقعی کلمه اینترنت شبکه‌ای از شبکه‌هاست که میلیون‌ها سیستم و پروتکل در آن با هم کار می‌کنند. ایجاد مشکلات نرم افزاری و شبکه جز جدایی ناپذیر این حوزه است و این اعتماد، استانداردسازی و همکاری بین نهادها است که این صنعت را تقریباً برای پنج میلیارد کاربر فعال در سراسر جهان قابل استفاده می‌کند.